DNO en het institutioneel falen

DNO

In de Volkskrant schreef Guido van Oorschot over de DNO-productie Le lacrime di Eros: “Dit [Le lacrime di Eros] is dit jaar al de derde voorstelling van De Nationale Opera die ondermaats uitpakt, na The Shell Trial en Fidelio.”

Daar kwam kortgeleden nog de weerzinwekkende kwestie van viezerik Andriy Zholdak  bij die verdween in de doofpot van (citaat DNO:) “onacceptabel, grensoverschrijdend gedrag van gastregisseur Andriy Zholdak”, die niet met stoom en kokend water de tent werd uitgeschopt, maar via allerlei kunstgrepen gewoon in functie bleef en bij de première ongestoord het onvermijdelijke boe-geroep in ontvangst kon nemen.

Functie elders

De ontevredenheid over de bestuurlijke en vooral artistieke kwaliteit van het DNO-beleid groeit. Het is te merken aan de steeds kritischer recensies, maar ook de sociale media maken het makkelijker om informatie te delen en te protesteren tegen de Mona Lisa’s-met-een-snor die voor opera’s moeten doorgaan; de heftige reacties vinden ook hun weerslag in de gesprekken tussen operaliefhebbers. Daarbij vallen termen die wij hier uit piëteit niet zullen herhalen, maar die vaak beginnen met een “k”. De algemene tendens is, in de meest basale termen uitgedrukt: “Wanneer krijgen we weer eens een normale opera te zien?” Er is een schreeuwende behoefte aan opera’s die niet naar de Aanpassserij zijn gebracht. Men heeft genoeg van het ergerlijke dilettantisme van The Shell Trial, van het artistieke misgewas “Fidelio” en van dead on arrival-producties als Le lacrime di Eros. De pijnlijke teloorgang van DNO heeft onder het bewind van Sophie de Lint haar incidentele karakter verloren. De ellende is structureel. In de onderstroom van welwillende artistieke appreciatie door het operapubliek vormt De Lint een menselijk oponthoud.  Aan de Amstel worden authentieke woonboten verdrongen door sleephopperzuigers,  cutterzuigers, backhoe dredgers en splijthoppers: baggerschepen dus.

“We get used to singing against the music.”

Marx

De Verelendung van Leidseplein naar Muzietheater 1 (Audi) en Muziektheater 2 (De Lint) stemt tot diepe treurigheid maar moet toch eens, Marx indachtig, tot een ingrijpende omwenteling  leiden. De Schlemperei aan de Amstel is bezig zichzelf te ondermijnen doordat operagangers zich steeds vaker realiseren dat zij in het ootje worden genomen door de firma “Zing Vecht Huil Bid Lach Werk en Bedonder”,  hét adres voor gesubsidieerde etikettenzwendel.  Het zielenheil der operaliefhebbers wordt zwaar op de proef gesteld, totdat dit uiteindelijk zal leiden tot een revolutie. “Revolutie”…. Tja, dat is weer zo’n woord… Heel concreet en veel eenvoudiger: stuur De Lint terug naar de Zwitserse Alpen en stel Kees Vlaardingerbroek aan als DNO-intendant. Wij voorspellen u een overgang van kreupeldenkend wokisme naar een primaat van artistieke kwaliteit. Het krimpende volgersleger van DNO zal even van de schrik moeten bekomen, maar zal zich al spoedig wentelen in  All’ aards geluk, all’ zonnepracht, All’ geesteslicht, all’ wetensmacht !

De ontevredenheid neemt toe. Het operapubliek heeft meer en meer het gevoel dat DNO niet in zijn belang handelt, de kloof tussen een eerlijke Il Trovatore en de Openbare Klapsigaren, geregisseerd door amuzikale professoren in de Algemene Wereldkunde, wordt groter en groter. Wij willen hier niet weer gaan weeklagen over de censuur waaraan Opera Nederland en Opera Gazet onderworpen zijn, maar feit is dat het tegenwerken van de persvrijheid geheel past in de beoogklepte bewustzijnsvernauwing bij DNO. Niet alleen heerst het Wij-Bepalen-Wat-U-Wilt-Zien, maar tevens het Wij-Bepalen-Wat-Betamelijke-Journalistiek-Is-En-Wat-Niet.

Soit.

DNO heeft onder de huidige leiding haar legitimiteit verloren door te falen in artistiek (en bestuurlijk) opzicht. De laatste “Fidelio” wás geen Fidelio, maar een geval van pure etikettenzwendel, en daarmee heeft DNO het vertrouwen van het publiek ernstig geschaad.  Andriy Zholdak had du moment gestenigd en in de Amstel geworpen moeten worden in plaats van hem met allerlei lapmiddeltjes in het zadel te houden, waarmee DNO haar ideologie van gelijke kansen, woke,  klimaatvriendelijke bitterballen, “veiligheid” en schedelmetende diversiteit zelf heeft ontmaskerd als  de pseudologia fantastica van een gecremeerde kroket.

Wat wij op operagebied (ook op tal van andere gebieden, daarover een andere keer) nodig hebben, is een stevige verschuiving, een stevige culturele verschuiving. Hoewel de uitdrukking  “van ons belastinggeld” ons om esthetische redenen nogal tegenstaat, is het wel een feit dat de sympathieke Opera Zuid subsidiegewijs de nek wordt omgedraaid, terwijl het gesubsidieerde narrenfestival aan de Amstel weer ruim bedeeld is. Inderdaad, “van ons belastinggeld”.

Urgent muziektheater

DNO acht zich een excellent voorbeeld van culturele vooruitgang: alles moet anders, het moet urgent en en het moet schuren, het moet divers, etc. De essentie van opera (wij verklappen het u: mooie muziek, mooie zang) is vervangen door een beleid waar woke-achtige oppervlakkigheid de maatstaf is voor zelf benoemd succes, waar de zogenaamde diepgang of diepere lagen alleen nog te “verklaren” zijn met quasi-diepzinnige begeleidende teksten die niemand leest. De zogenaamde “innovatie” is vooral het herhalen van hetzelfde, de mallemolen van bizarre subsidiekunst. En de echte opera-culturele schatten? Die liggen netjes verborgen onder een berg van clicks en likes, want wie heeft er nog tijd voor en inzicht in authentieke cultuur als je, met rampzalige gevolgen, de positie van internationale trendsetter je hoogste doel in je leidinggevende operaleven is?

De lijdensemmer is vol. Hoort ge dat, vader, moeder, wereld, knekelhuis!

Olivier Keegel