Er is, mede door de wens om goedkoop tv-tijd te kunnen vullen, een behoefte gecreëerd om de “Mens achter de BN’er” te leren kennen. Of om de BN’er eens ánders te leren kennen, namelijk “in een verrassende, heel andere hoedanigheid”. Zo wordt een programma over Nederlandse dorpen gepresenteerd door Huub Stapel en Wim Daniëls. Wat maakt een toneelspeler en een taalkundige tot experts (of presentators) op het gebied van dorpen als Pikveld, Roggel, Trutjeshoek en Fonteinsnol? Bovendien heeft hun programma een raadselachtige titel, “Op zoek naar het echte dorpsgevoel”. Ik zou zeggen, bereid je behoorlijk voor, ga eerst op zoek naar dat gevoel en als je wat substantieels vindt, maak er dán een programma over. Ik betaal toch voor een biefstuk, en niet voor het zoeken naar koeien?
You can have any review automatically translated. Click the Google Translate button (“Vertalen”), which can be found at the top right of the page. In the Contact Page, the button is in the right column. Select your language at the upper left.
Naar de opera nu! En wel snel. Kan het u iets schelen, eerlijk zeggen, of een sopraan zwart of blank wit is, of ze een in-slecht karakter heeft of in haar vrije tijd bij de voedselbank werkt, of ze Duits, Zuid-Afrikaans of Nederlands is, of ze een over het paard getild kreng is of “zo gewoon is gebleven”? Kan het u iets schelen hoe haar privéleven in elkaar steekt? Bent u, in het algemeen, in iets anders geïnteresseerd dan de zangkwaliteiten van mevrouw? Wij verstijven altijd van schrik als zangers in de concertzaal het niet-gezongen woord tot ons gaan richten. Ons iets pussoonluks gaan vertellen. De Renée Flemings van deze wereld, “I simply LOVE Holland”. Mens, ga zingen! om wijlen Wilhelmus Simon Petrus Fortuyn te parafraseren.
Renata Scotto met “Suicidio!” uit La Gioconda
Ook de legendarische nukken van operasterren zouden het publiek koud moeten laten. Er met enige genoeglijkheid kennis van nemen, tja, dat is wat anders. De verhalen zijn legio. De klieren en a prima vista onuitstaanbare Alagna en Gheorghiu werden door Riccardo Muti weggestuurd uit La Scala, gedumpt uit La Traviata door de MET, en kregen van regisseur Jonathan Miller de veelzeggende bijnaam “Bonnie en Clyde”. Een berucht kreng als Kathleen Battle werd in 1994 bij de Met ontslagen, vanwege haar “onprofessionele gedrag”. De verhalen over Battle zijn op zichzelf amusant. Ze klaagde bij het management van het Boston Symphony Orchestra dat het Ritz-Carlton erwten in haar pasta had gedaan. Vanuit haar limousine in Californië belde ze met haar management in New York; het management moest de chauffeur opbellen om hem de airconditioning in de auto lager te laten zetten.
Maria Callas, met dezelfde aria.
Veel van wat zich aan liederlijke buitenissigheden afspeelt, wordt door het management snel toegedekt en ontgaat het publiek. Het publiek wordt gestimuleerd “publiekslievelingen” te hebben, gebaseerd op een imago dat niet zelden in schrille tegenstelling staat tot de arrogante werkelijkheid. Binnen de kortste keren heeft het publiek zijn mening gevormd: díé is “hartstikke sympathiek”, en díé is een bitch.
Wij zullen geen voorbeelden uit het heden of het nabije verleden belichten; het laatste wat wij zouden willen is ons te bezondigen aan een uitspatting van onbetamelijke journalistiek.
Renata Scotto, vandaag 87 geworden (buon compleanno a voi!) zingt al 20 jaar niet meer, dus die kan wel, vooruit dan maar. Zij wordt over het algemeen gezien als een bescheiden en sympathieke variant binnen de soort “Grote Sopranen”. (En een Grote Sopraan is zij.) Haar gezellige voorkomen speelt daarin een grote rol. Het is nu een beetje een moeke geworden, met een eigen recept voor erwtensoep a la Savonese. Maar laten we niet vergeten dat zij reeds op 18-jarige leeftijd succesvol debuteerde in La Traviata en Madama Butterfly.
De discussie over de fysieke verschijningsvorm van (vooral) sopranen is een NO NO tussen beschaafde mensen. Bij uitstek dus een niche voor Opera Gazet. Ja, laten we het eens op volstrekt ongepaste wijze hebben over de fysieke verschijningsvorm van Renata Scotto. Regisseur Lotfi Mansuri, regelmatig in Nederland aan het werk toen wij nog niet in het slijmspoor van het Regietheater vastgelopen waren, beschreef haar bij hun eerste ontmoeting als “pleasingly pump, bourgeois type of lady”. Mogen wij dit kort samenvatten als “een gezellig dikkerdje”. Met “dikkerd” bedoel ik natuurlijk “een tot dik gemaakte”. In het algemeen: Scotto had en heeft een sympathiek voorkomen, de schat doet geen vlieg kwaad, en is…. een…. mensenmens! ⇒ ⇒
Toen Callas (dit ontleen ik aan een boek van Lotfi Mansouri) haar prominente plaats aan het operafirmament opeiste, veranderde Scotto van repertoire; zij had successen geboekt o.a. als Gilda en Lucia (di Lammermoor), maar wendde zich nu tot de zwaardere rollen, het terrein van de vijand, Callas! Ook fysiek werd de vijand bestreden, Scotto begon te lijnen en zich chique te kleden. Aan één ding was weinig te veranderen, haar geringe lengte. Daarom mochten collega’s op het podium nooit te dichtbij komen. “Not too close! Not too close!” riep zij dan.
Scotto en het Luisa Miller-incident
Je zou denken, toen Callas in 1977 het er definitief bij liet zitten: goed nieuws voor Scotto, een concurrent minder. Maar zo werkte het niet. Callas werd na haar dood heilig verklaard, of beter gezegd: nog heiliger. In een televisieprogramma prezen alle overlevende sopranen Callas de hemel in, geheel onnodig want daar bevond La Divina zich al. Scotto onttrok zich aan het geslijm, en dat kwam haar duur te staan bij de leden van de Callas-sekte.
De aria “Suicidio” uit La Gioconda eindigt op een zeer lage noot, een kolfje naar de hand van Callas. Toen Scotto deze aria zong, schreeuwde een imbeciel in het publiek “Viva Callas”: de schabouwelijke mentaliteit die wij nu terugzien bij de cerebraal uitgedaagden van Viruswaarheid. Diepdoortrokken domheid gepaard aan een ingeboren inktzwart karakter. De kwaadaardige gek werd gevankelijk opgebracht door de Italiaanse politie, en kon daarna nooit meer kindjes maken, wat als een zegening voor de mensheid beschouwd mag worden.
Ongeveer hetzelfde gebeurde tijdens Luisa Miller (MET, 1979). Een idioot schreeuwde “Brava, brava Maria Callas”, net toen Scotto op het punt stond aan Luisa’s cavatina te beginnen. Ze gaf geen krimp, dus (scandeert u even mee, liefst in gezinsverband?): Brava, brava Scotto! Op de uitgebrachte DVD werd de uitbarsting van de verstandelijk uitgedaagde eruit geknipt.
Scotto op haar best
Scotto’s aanvaringen met Pavarotti waren legendarisch. Als Luciano drie dagen te laat kwam voor de repetities, dan kwam zij vier dagen te laat. Meermaals weigerde zij naast Pavarotti te gaan staan tijdens repetities: “Not too close!” Toen Pavarotti na “Cielo e Mar” (Gioconda), tegen de afspraak in, in zijn eentje een paar kilo applaus kwam ophalen, was Scotto zo nijdig dat zij zich na het einde van de opera niet meer op het podium liet zien. Haar commentaar: “Questo teatro è la merda!” [Dit theater is shit!]
Na een voorstelling in La Scala kwam Scotto wél haar applaus halen, maar een deel van het publiek joelde haar uit, waarop zij reageerde met een onmiskenbaar handgebaar waarmee zij ondubbelzinnig liet weten wat het tuig met hun gejoel kon doen: put it where the sun don’t shine! Dat pikte het rapaille niet, men wachtte haar op bij de artiestenuitgang. Scotto kregen ze niet klein: “Finocchi di Milano!”, oftewel “Milanese flikkers!”. (Er was indertijd nog geen bij voorbaat gekwetste LGBTQIAP-gemeenschap).
Het mensenmensje kon behoorlijk van zich afbijten.
Olivier Keegel
Wie Renata Scotto op haar aller-, allerbest wil horen beluistere de EMI-opname van Madama Butterfly, met verder o.m. Carlo Bergonzi. Onder leiding van John Barbirolli. De beste Butterfly-opname ooit. NB Staat niet ter discussie.
