LUCIA DI LAMMERMOOR
Naar aanleiding van ons stukje over het interview met Jan Derksen in 1995 bereikten ons vragen over De Nederlandse Operastichting. Wat voor club dat nou eigenlijk was. U begrijpt, vooral vragen van onze jongere lezers. Welaan, het leidende operagezelschap in Nederland heeft zich sinds de Tweede Wereldoorlog nadrukkelijk onderscheiden in diversiteit. Diversiteit van namen, wel te verstaan.
Van 1946 tot 1965 werd de naam Stichting De Nederlandsche Opera gevoerd. Daarna kwam De Nederlandse Operastichting, geboren in 1965 overleden in 1986. (Voor de volledigheid: in 1986 koos men voor de naam De Nederlandse Opera, en in 2013 ontstond De Nationale Opera.)
You can have any review automatically translated. Just click on the Translate button,
which you can find in the Google bar above this article.
De Nederlandse Operastichting was een vaste bespeler van de Amsterdamse Stadsschouwburg. Hans de Roo (een betere zouden we nooit meer krijgen) was intendant, en hij wist enerzijds niet alleen grote internationale operasterren naar Nederland te halen, maar slaagde er anderzijds ook in een groot aantal Nederlandse zangers te engageren. Zo kon men in de Stadsschouwburg een Lucia di Lammermoor in bijna geheel Nederlandse bezetting bijwonen, bovendien een voorstelling van zeer hoog niveau.
Lucia di Lammermoor stond in de jaren 70 en begin jaren 80 toch al veelvuldig op het programma.
In de seizoenen 70-71, 71-72 en 72-73 was het Sonja Poot die de titelrol vervulde. Sonja Poots carrière speelde zich voornamelijk in het buitenland af, maar op 11 september 1970 maakte zij haar Nederlandse debuut, als Lucia, naast Jan Derksen en Pieter van den Berg.
In de seizoenen 75-76 en 78-79 was Cristina Deutekom de gevierde Lucia bij De Nederlandse Operastichting, een rol die mevrouw Deutekom maar liefst 170 keer zou zingen op alle grote operapodia ter wereld.
Sonja Poot in 1972
De legendarische muziekrecensent Lex van Delden schreef op 19 september 1979 in Het Parool: “Voor een aanzienlijk deel berust het succes van Lucia di Lammermoor op de vertolking van de waanzinscène, waarmee Donizetti aan het repertoire der tragédiennes een even virtuoze als emotionele stunt toevoegde. Dankzij een grandioze Cristina Deutekom werd juist dit onderdeel het onbetwiste hoogtepunt.
In plaats van het ontroerende inlevingsvermogen dat Sonja Poot voorheen aan de titelrol besteedde, leek het bij Cristina Deutekom in het begin meer de unieke kwaliteit van haar sopraan te zijn, die ditmaal alle aandacht opeiste. In de waanzinscène bleek die formidabele stem echter tevens dramatische nuances en kleuren uit te stralen die de schrijnendste expressies voelbaar maakten. Dit dan mede doordat uiterlijk effect hier plaats maakte voor een gevoelig contact met de titelfiguur en haar beklagenswaardige situatie.”
Cristina Deutekom. “Regnava nel silenzio – Quando rapito in estasi”. Concertgebouw, 1969.
In het seizoen 81-82 was het behelpen. Joan Sutherland kwam naar Amsterdam om haar Lucia ten beste te geven. Parool-recensent Eddie Vetter schreef op 30 april 1982:
“Lucia is altijd het strijdros van sopranen geweest, een fraai excuus om de meest ongerijmde vocale acrobatiek te demonstreren. Donizetti’s toch al niet zo sobere origineel werd in de loop der tijden uitgemonsterd met de nukken en krullen van gevierde zangeressen, zoals de excentrieke cadens in de waanzinscène. Dat Sutherland vooral met deze partij furore heeft gemaakt, is niet zo verwonderlijk, want haar stem heeft altijd een hekel gehad aan teksten en zij kon de coloraturen een kleurenpracht verlenen die werkelijk oogverblindend is.
Ook gisteravond slaagde zij erin een volle schouwburg te betoveren. De hoge tonen waarmee zij aan het einde van de scènes op een enkele uitzondering na trefzeker wist te scoren, brachten de zaal in extase. De roulades, de trillers, de hele waterval van noten wordt met en superintelligente frasering geplaatst, ook al gaat het soms wat stroever dan voorheen en valt het zwaar vooral in het pianissimo de slijtplekken in de stem niet te horen.”
Lucia-liefhebbers kwamen in de jaren 70 en begin jaren 80 dus ruim aan hun trekken met een groot aantal uitvoeringen in topbezetting. Maar na de verhuizing naar Het Muziektheater was het gedaan met het vulgaire belcanto in het algemeen en met Lucia di Lammermoor in het bijzonder. Sinds de opening van Het Muziektheater in 1986 kunnen wij ons slechts één (overigens prima) uitvoering van Lucia de Lammermoor voor de geest (no pun intended) halen, die uit 2007 onder regie van Monique Wagemakers.
Als we voor het meesterwerk van Donizetti een DNO-frequentie van één keer in de 35 jaar aanhouden dan moet het zo rond 2040 nog een keer lukken. Wij verheugen ons er nu al op.
Lucia perdona !
Olivier Keegel
