VERONA: geen regisseur nodig

Netrebko is wél “een Turandot”

Als hoogtepunt van het festivalseizoen 2021 in de Arena di Verona presenteerde artistiek directeur Cecilia Gasdia drie voorstellingen van Giacomo Puccini’s laatste opera Turandot, met Anna Netrebko in de vocaal uiterst veeleisende titelrol. Voor het eerst nam Netrebko de last van de hele opera, voltooid door Franco Alfano, op haar schouders, nadat zij het slachtoffer was geworden van een schabouwelijke enscenering tijdens haar roldebuut bij de Beierse Staatsopera in januari 2020. Tijdens de glorieuze première in de Arena di Verona presenteerde de schitterende Russische zangeres zich op het absolute hoogtepunt van haar carrière. In elke Turandot moet het publiek anderhalve akte wachten tot de zangeres van de titelrol eindelijk begint te zingen – de spanning was dan ook al tijdens de eerste akte te snijden. Deze spanning werd tijdens Netrebko’s stille spel bij de terechtstelling van de Prins van Perzië met spontaan applaus gebroken. Toen het eindelijk zover was en Netrebko de eerste noten van “In questa reggia” de gigantische arena in slingerde, realiseerde menigeen zich hoeveel onbevredigende Turandot-vertolksters men de laatste jaren heeft moeten verduren. Netrebko’s prachtige stem heeft nu het volume en de staalkracht die nodig zijn voor de rol van deze mannen verslindende Chinese prinses; aan de andere kant heeft ze, ondanks haar ontwikkeling richting “dramatisch”, niets van haar onmiskenbare fluweelzachte timbre en stralende hoge noten verloren.

Indrukwekkende podiumprésence

Zo tekende Netrebko muzikaal en dramatisch de meeslepende ontwikkeling van een van de meest raadselachtige en tegenstrijdige personages uit de hele operaliteratuur. Tegelijkertijd legde zij steeds de nadruk op de lyrische, zelfs kwetsbare momenten van de Chinese “ijsprinses”, bijvoorbeeld wanneer Turandot in haar ontmoeting met Liù in de derde akte onverwachts meegaat in de zanglijn van de slavin c.q. tot slavin gemaakte en ongelovig uitroept: “L’amore?” Anna Netrebko is vocaal ook schitterend aanwezig in het uiterst veeleisende slotduet, waarin zij haar stem opnieuw in al haar schoonheid de vrije loop kon laten in de vaak nogal terloops gezongen solo “Nel primo pianto”. Naast deze buitengewone vertolking Van La Netrebko hadden de andere zangers het natuurlijk niet makkelijk. Dit gold vooral voor Yusif Eyvazov als de sympathiek acterende Calaf, die vocaal duidelijk een graantje mee kon pikken van zijn artistieke en privé-partnerschap met Netrebko. Eyvazov wist het notoir onflatteuze timbre van zijn tenor een groot deel van de avond een beetje weg te moffelen, waarbij hij mikte op dramatiek, sentiment en een uitgekiende adembeheersing. In “Nessun Dorma” zette Eyvazov, zoals verwacht, ook een heel behoorlijke prestatie neer – alleen ontzegde hij het juichende publiek de in de Arena di Verona gebruikelijke herhaling van deze aria.

Beetje nerveus

Ruth Iniesta werd gecast in de rol van de slavin Liù. In de eerste akte klonk ze wat nerveus en was ze duidelijk bezig vat te krijgen op haar soms flakkerende timbre, maar in de loop van de avond ging het allemaal een stuk beter en vond ze haar volle vocale grandeur in Puccini’s schrijnende sterfscène, die inderdaad zeer aangrijpend was. Riccardo Fassi zong met zijn warme en sonore bas een ontroerende en waardige Timur, en Carlo Bosi verblijdde ons met zijn karaktertenor in de korte rol van de Chinese keizer Altoum. Alexey Lavrov, Marcello Nardi en Francesco Pittari belichaamden de drie tot ministers gemaakte Ping, Pang en Pong (Lotte de Beer komt binnenkort met nieuwe namen) op voorbeeldige wijze en waren een meesterlijk intermediair tussen commedia dell’arte en menselijke tragedie. Viktor Shevchenko vertolkte de rol van Mandarino met imponerend krachtige stem.

Geen regisseur genoemd

In verband met de coronapandemie had de Arena di Verona al in een vroeg stadium aangekondigd dat alle geplande opera’s dit jaar zouden worden opgevoerd in nieuwe producties die verenigbaar waren met de huidige coronavoorschriften. Zo ook bij deze Turandot: het koor, voortreffelijk ingestudeerd door Vito Lombardi, stond in concertkleding op de zijtreden van het podium, terwijl het podium zelf uitsluitend door figuranten en dansers werd bezet. Ook waren er videoprojecties, die nog nooit eerder in de Arena di Verona te zien waren geweest. Een regisseur, toneel- of kostuumontwerper werd niet vermeld in het uitgebreide programmaboekje. Ons werd alleen verteld dat het toneelontwerp tot stand was gekomen in samenwerking met het Chinees Museum in Parma en dat de projecties werden verzorgd door de kunstenaarsgroep D-Wok. Wat een verheugend novum! Alles was gericht op de muzikale kant van de opera, terwijl de scenische aspecten een meer dan ondergeschikte rol speelden.

Spectaculaire, klassiek

En ondanks alles presenteerde de Arena di Verona een spectaculaire, klassieke productie zonder dat er ook maar ergens op bezuinigd was, precies zoals men zou verwachten van deze gezegende locatie. Jader Bignamini dirigeerde het orkest in deze bejubelde uitvoering, en na een wat ingetogen eerste akte vond hij zijn weg naar een spannende, fraai Chinees gekleurde interpretatie waarin slagwerk en koperblazers opvallende accenten zetten.

Ondanks de in verband met Corona opgelegde beperking van het aantal bezoekers tot 6000, leek de Arena di Verona afgeladen vol – getuige ook het juichende applaus aan het slot van deze première, die werd opgedragen aan de tenor Giuseppe Giacomini, die de vorige dag was overleden.

Marco Ziegler

(vertaald door Olivier Keegel)