MADAMA BUTTERFLY in Heidelberg

Madama Butterfly van Giacomo Puccini. Tragedia giapponese in twee bedrijven. 1903. Libretto van Giuseppe Giacosa en Luigi Illica, naar het toneelstuk Madame Butterfly van David Belasco, gebaseerd op het verhaal van John Luther Long, een werk dat schatplichtig is aan Madame Chrysanthème van Pierre Loti. Eerste opvoering in het Teatro alla Scala, Milaan, op 28 mei 1904.
Bezochte voorstelling: Heidelberg, 22 juni.

Musikalische Leitung Paul Taubitz
Regie Adriana Altaras
Cio Cio San Soojin Moon-Sebastian
Suzuki Viola Zimmermann
Kate Pinkerton Ekaterina Streckert
B. F. Pinkerton Chaz’men Williams-Ali
Sharpless James Homann | Ipča Ramanović
Goro Ks. Winfrid Mikus
Fürst Yamadori Sang-Hoon Lee | Young-O Na
Onkel Bonzo Wilfried Staber
Der Kaiserliche Kommissar Xiangnan Yao
Der Standesbeamte Hans Voss
Die Mutter Cio Cio Sans Elena Trobisch
Die Tante Nelly Palmer
Die Cousine Mi Rae Choi
Das Kind Malia Wisotzki
Chor des Theaters und Orchesters Heidelberg
Philharmonisches Orchester Heidelberg

Regie: 4*
Muziek: 4*

You can have any review automatically translated. Just click on the Translate button,
which you can find in the Google bar above this article.

 

Ich hab mein Herz in Heidelberg verloren

Mad Dogs & Englishmen

Madama Butterfly is ruim 400 keer uitgevoerd door The Royal Opera. De eerste uitvoering was in 1905, een jaar na de première in La Scala. Ook komend seizoen wordt Butterfly in Londen hernomen:  de productie uit 2002 van Moshe Leiser en Patrice Caurier. De rol van Cio-Cio San zal worden vertolkt door Lianna Haroutounian en Dan Ettinger  is de dirigent.

Maar dat gaat natuurlijk zomaar niet! Oliver Mears, intendant van The Royal Opera, is een woke-gekkie van de eerste orde. Hij heeft een blik academici opengetrokken en de hele zaak ging op de schop: het ging niet meer om de opera, maar om de correcte weergave van de Japanse cultuur. Een jaar lang werden make-up, pruiken,  kostuums en bewegingen in politiek correcte zin herzien. Er werd een bewegingsconsulente aangesteld: Sonoko Kamimura. Zij bracht ingrijpende, soms maar moeilijk te begrijpen veranderingen aan: zo moet Suzuki’s linkerhand altijd boven op haar rechterhand liggen. Jazeker! Voor een stoffig-traditioneel publiek niets minder dan een schok.

De productie wordt ondersteund door een tentoonstelling, te vergelijken met de uitleggerij van de tenenkrommende Introducties in de foyer: ”U moet natuurlijk wel beseffen dat in die tijd…” etc. etc. Het publiek mag meepraten over de afgestofte en met een Japanse cultuurinjectie verdeftigde Butterfly en men behoeft daarvoor geen erkend Japanoloog te zijn. Praktijkervaring telt, bijv. als logé in een Japans concentratiekamp, voor zover nog in leven. Ook wordt veel verwacht van de hoogbejaarden  die in 1942-1944 hun inzichten met de Japanners mochten delen bij het aanleggen van een spoorweg.

Madama Butterfly

Puccini en operaliefhebbers pur sang hebben één ding gemeen: het kan hun geen zak schelen of Suzuki’s linkerhand op de rechterhand ligt of andersom. Mensen van Nu zijn echter geheel ontstemd als Suzuki’s rechterhand boven op de linkerhand ligt. “Ouderwets!” “Kitsch!” “Een opera is geen museum!” “Als men Suzuki’s rechterhand op de linkerhand ligt, dan heeft men niets van urgent en grensverleggend muziektheater begrepen.” En met weemoed denkt men terug aan Robert Wilson’s Madama Butterfly, die precies wist hoe Japanners bewegen: als robotten met een vergevorderde vorm van Parkinson.

Puccini heeft zich, als vakman, overigens behoorlijk verdiept in de Japanse muziek. Het tragische liefdesverhaal speelt zich nu eenmaal af in Japan, en een compositorisch genie maakt daar wat van: uiteraard in zijn partituur. Hij bestudeerde de Japanse muziek terdege en nam zelfs elementen van tien traditionele melodieën in zijn Butterfly-partituur op. Het toneelbeeld moet er Japans uitzien, en de Japanners ook. C’est tout. Verder niet zeiken.

Voor de overweldigende muziek van Madama Butterfly komt men toe met een simpel toneelbeeld. “It’s all in the music,” zoals Callas al zei.

Madama Butterfly
©Richard Hubert Smith. Regie Lindy Hume. Welsh National Opera.
NB: de afbeeldingen zijn niet van de bezochte uitvoering, maar van de tweede cast.
MADAMA BUTTERFLY in Heidelberg
Madama Butterfly

Duitsland is zoals u weet gezegend met tal van operahuizen, en in Heidelberg bezochten wij Madama Butterfly, een pareltje.  In een zeer eenvoudig decor, het “fiorita asil”, het opdeelbare en draaibare huis van Cio-Cio San, en vanuit de orkestbak, werd de zaal een fraai staaltje Puccini toebedeeld. De titelrol werd uitstekend vertolkt door de Butterfly der Butterflies, de Koreaanse Soojin Moon. Zij is de onbetwiste prima donna van deze opera. De kloekmoedige zangeres heeft een onontkoombare présence; met haar krachtige, ronde sopraan en een immens expressief spectrum leidt zij “Povera Butterfly” op een ravissant radicale en intense manier naar de afgrond. Wij hebben Soojin Moon vaker in Butterfly mogen zien en horen. Deze keer viel mij speciaal de krachtige wijze van acteren op.

In de enscenering van Adriana Altaras wordt strikt de hand gehouden aan het libretto en staat de liefde van Cio-Cio San centraal. De sterke punten liggen duidelijk in de karakterregie. Ja, wij werden deze avond vergast op een échte Puccini en een echte Cio-Cio San, zonder enige omhaal die niet zelden onbeheersbaar wordt en kan leiden to wanproducten als de Butterfly van de Welsh National Opera, waarin Butterfly vanuit een verkeerstoren uitkijkt naar Pinkerton, terwijl Suzuki in de  Jacuzzi Shower Cabin de kopjes omwast. (Zie linker kolom.)

Madama Butterfly

De Amerikaanse tenor Chaz’men Williams-Ali maakte zijn debuut in Duitsland met de rol van Pinkerton. Een fraaie, zij het ietwat wisselvallige stem. In het begin van de eerste akte leek hij zich te ontpoppen als een soort Oliver Hardy, compleet met een vrolijk dansje. Dat doen marineofficieren niet (wij kunnen het weten). Wij vreesden een regie-ingreep. Dat viel mee. Wat het dan wel moest voorstellen? Geen idee. De leeghoofdigheid van Pinkerton? Gelukkig werd zijn rol al snel “in het normale” getrokken, maar qua casting was de ietwat zwaarlijvige Chaz’men Williams-Ali bepaald geen topkeus.  Een sumoworstelaar als middelpunt van Holiday on Ice. Wij deden ons uiterste best om ons geheel geen voorstelling te maken van de consummatie van het huwelijk tussen de 15-jarige Cio-Cio San en deze zwaargewicht.

De overige rollen waren goed maar ook weer niet héél erg verschrikkelijk goed bezet Vandaar een gemeenschappelijk cijfer: een 8.

Onder leiding van Tweede Kapelmeester Paul Taubitz (wij schatten zijn leeftijd op 25 jaar) kwam het Heidelbergs Filharmonisch Orkest tot een aangrijpende, spectaculaire uitvoering. Alles onder Pucciniaanse hoogspanning, maar nooit gezwollen of hypersentimenteel.

Tja, en dan zit je vrijwel de gehele avond te genieten, en dan krijg je een klap in je gezicht die je de eerste weken niet meer te boven komt. Een ontluisterend moment, dat wij u, uit hoofde van onze functie, toch niet mogen onthouden. U zult er niet blij mee zijn, maar ik deel de schokkende ervaring toch met u:

LADY PINKERTON DROEG GEEN HOED!

Olivier Keegel

5 5 stemmen
Artikel waardering
Olivier Keegel

REVIEWER

Chief Editor 2019-2024. Now reviewer. Does not need much more than Verdi, Bellini and Donizetti. Wishes to resuscitate Tito Schipa and Fritz Wunderlich. Certified unmasker of directors' humbug.

No Older Articles
No Newer Articles
Abonneer
Laat het weten als er
guest

7 Reacties
Nieuwste
Oudste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
Ad Middendorp
Ad Middendorp
1 jaar geleden

Het was vooral het afscheid van Soojin Moon wat op mijn verbijsterd jongenshart een schier onuitwisbare indruk achterliet.

Telmora Novakov
Beheerder
1 jaar geleden
Antwoord aan  Ad Middendorp

Nooit rol en vertolker door elkaar halen !

corinne
corinne
1 jaar geleden

Geen hoed voor Kate ? OMG. 😀 Ik had er wel een en ik moest een sigaret opsteken , en daarna de peuk vertrappen in het zorgvuldig geharkte ZEN tuintje van Cio Cio San. Hierna respectloos erdoorheen banjeren . Zo liet Robert Carsen zien hoe grof , cultuurloos en respectloos de Amerikanen zijn. LOl. Geweldige recensie , ik heb bij sommige passages weer heerlijk zitten grinniken.

Willem
Willem
1 jaar geleden

Leuk om te lezen, ik kies toch voor een hoed. Vraag ontdekte jij ook dat de trein prijzen zijn verdubbeld. Voorheen retour rechtstreeks 1 klas Amsterdam naar Berlijn €120,= nu €240,= of nu 3x overstappen €95,= en slechte tijden.

Pieter K. de Haan
Pieter K. de Haan
1 jaar geleden
Antwoord aan  Willem

Wat bij mij dan de vraag oproept wat de prijzen van treinreizen van Amsterdam naar Berlijn van doen hebben met deze (recensie van een) opvoering van “Madama Butterfly” in Heidelberg.

Willem
Willem
1 jaar geleden
Antwoord aan  Pieter K. de Haan

Gewoon even een opmerking, Olivier reist ook veel met de trein. Even een extra info. Een vliegticket kost €100,=. Doe je voordeel ermee.