INTEGRITEIT, PROFESSIONALITEIT EN ONBEVANGENHEID
De scheiding der machten! Oftewel de trias politica. Bedacht door de 18e-eeuwse Franse filosoof Charles baron de Montesquieu. De 1) wetgevende macht, de 2) uitvoerende macht en de 3) rechtsprekende macht behoren bij verschillende instellingen te liggen. Een heilzaam concept.
De scheiding der machten kan ook een rol spelen op een bescheidener niveau. De term “belangenverstrengeling” komt dan in het vizier. Een restauranthouder die ook Tweede Kamerlid is, maakt zich schuldig aan belangenverstrengeling. Een afgeleide is eveneens de “vriendjespolitiek”: een burgemeesteresse die een vriendje een feestje laat organiseren en hem daarvoor 214.00 euro toestopt.
Bovengenoemde gevallen zijn duidelijk eenduidig fout, maar er zijn ook schemergebieden: morele kwesties waar verschillend over gedacht kan worden, en die enerzijds tegemoet worden getreden met een houding van “wat is het probleem?” tegenover een meer principieel en op goede manieren en een deugdelijke opvoeding geïnspireerd “zoiets doet men eenvoudig niet”.
De culinair recensent die zijn favoriete restaurant, waar hij wekelijks een maaltijd gebruikt, in zijn recensie een zeer hoog cijfer geeft: dat is overduidelijk niet geheel in de haak.
En hoe zit dat met de kunsten en de kunstcritici? Is het wenselijk of aanvaardbaar dat recensenten en gerecenseerden close met elkaar omgaan? Als recensent en operazanger gezellig met elkaar gedineerd hebben, kan de eerste de volgende dag dan nog een slechte beoordeling schrijven over de tweede? Lastig.
Zelf heb ik er ook enige tijd over gedaan om mijn positie als recensent daarin te bepalen. Verdomd lastig om een vernietigende kritiek te schrijven als je (in het buitenland uiteraard) als een koning wordt ontvangen, met de beste plaatsen, met tot culinaire vrolijkheid stemmende afterparty’s en met het “regelen” (betalen) van een hotel. Ik heb mijn weg daarin wel zo’n beetje gevonden: betaalde hotelreserveringen wijs ik af (1 x wél gedaan, moet ik bekennen), dat gaat toch echt richting omkoping. Op de verschillende gelegenheden waar men de zangers ontmoet, kan best een gezellige, liefst inhoudelijke conversatie gevoerd worden, maar enige afstand blijft geboden.
Die balans werkt redelijk. In (vooral Duitse en Belgische) theaters waarvan ik bepaalde uitvoeringen in het verleden nogal “stevig” heb gerecenseerd, word ik een volgende keer weer met open armen en dezelfde hoffelijkheid ontvangen. Wij noemen dat “professioneel” (ook wel: “klasse”), en wie deze schoen hier te lande past, die trekke hem aan.
Mocht er toch een echte vriendschap tussen uitvoerende en recensent ontstaan (kan gebeuren, niets menselijks is beiden vreemd), dan doet de criticus er goed aan niet langer voorstellingen van de nieuw verworven vriend(in) te recenseren.
Het aanschuren tegen de macht (herinnert u zich het operamedium nog dat geen reacties van lezers meer plaatste -en dat nog steeds niet doet- “omdat dat de relaties met zangers niet ten goede kwam” ?) is een verraderlijke valkuil.
Bovenstaande gedachten welden in mijn denkraam op toen mij een foto werd toegespeeld van twee toeschouwers die naast elkaar gezeten de voorstelling A Midsummer Night’s Dream van Opera Zuid bijwoonden, geregisseerd door Ola Mafaalani (voorheen verantwoordelijk voor The Seven Deadly Sins bij….. DNO) . Niet zomaar twee toeschouwers maar een operarecensent van een landelijk dagblad (over deze voorstelling “Een droom van een opera, gedrenkt in pure chocola en pure liefde voor theater”) naast de intendant van een groot Nederlands operahuis. Deze recensent zal binnenkort weer voorstellingen van dat operahuis moeten beoordelen, en men kan zich voorstellen dat het gezamenlijke uitje, c.q. de meer of minder nauwe banden, daarin (al is het maar op de achtergrond) een rol gaat spelen, bewust of onbewust.
En voor de intendant die besluit gezellig naast een recensent plaats te nemen, geldt: ook niet echt handig, hoewel ik begrijp dat deze opera-opperbazin, gezien haar met weinig vrolijks omgeven prestaties, steun zoekt waar zij maar kan. Vriendjes met de brave pers, cancellen van de kritische.
Just saying…
Olivier Keegel
Mooi om te lezen, graag ook de tekst onder de foto vertalen, helaas heb ik geen talen knobel. Daarbij kijk een naar het geschenken register van de 2e Kamer. Cadeautjes, ect. Van maximaal van €50,= is geoorloofd. Voorbeeld: een Kamerlid voor Cultuur wordt als VIP uitgenodigd voor uitvoering. “Vaak wordt er vermeld, er staat geen prijs op de ticket”. Ticket, hapje drankje, volgens mij is dit minimaal €99,=. Vele overtredingen worden gemaakt. Oké, dit Kamerlid heeft dit in zijn portefeuille, maar een Kamerlid Defensie of Gezondheid ook naar een Cultuur uitvoering? Voorzitter van de Kamer, er zijn duidelijke regels! En… Read more »
Hoedt u voor belangenbehartigers en inpakkers.
Zij zullen u bezoedelen.
Goed verhaal, Olivier, behartenswaardig