Véronique – Heeft u wel eens aan een pub quiz deelgenomen? Wij niet, maar wij hebben ons ter zake laten voorlichten. De pub quiz vindt plaats in een café-achtige ruimte, permanent of voor de gelegenheid omgedoopt tot “pub”. Men organiseert een vragenspel, waaruit een winnaar tevoorschijn komt. Deze winnaar is dan intens bevraagd en zijn algemene ontwikkeling is danig op de proef gesteld. Hoe wordt de periode van het jaar 500 tot 1500 vaak genoemd? Welke titel gaven de Egyptenaren vroeger aan hun koning of koningin? Wie schilderde De Nachtwacht? Op wie was Anne Frank volgens haar dagboek verliefd? (Bij het juiste antwoord, “Peter”, zet men massaal in “Wie maakt dat ik niets meer lust? Wie verstoort mijn rust? Ja, dat is Peter, ja, dat is Peter!”)
Aldus hebben wij ons omtrent het verschijnsel “pub quiz” laten voorlichten.
Op wie was Anne Frank volgens haar dagboek verliefd? Op Peter!
Zelf komen wij nooit in een “pub”, behalve tijdens onze spaarzame bezoeken aan het Verenigd Koninkrijk. Wij frequenteren in principe uitsluitend ons stamcafé, met incidentele uitstapjes naar Café de Zwart en de Engelse Reet, de Amsterdammers onder u kennen deze lokaliteiten. Naar onze stellige overtuiging dient in een café, dat heiligdom met strikte gedragsregels, geen hupsafladder met Jolink-achtigen plaats te vinden. Schaken en klaverjassen, daar houdt het wel mee op. En biljarten natuurlijk. Verder veel zeiken over Ajax en over de kwalitatieve achteruitgang van alles wat in een winkel te koop is (vooral etenswaren, met name worst). Kritische bespreking van recentelijke fratsen van onze buurtbewoners completeren de conversatie. Een gewaardeerd lid van onze dorpsgemeenschap heeft om hem moverende redenen een knoert van een boiler in zijn huiskamer bevestigd, en wordt dus steevast begroet met: “Heb je die atoombom nog steeds hangen?”
Niet dat wij iets tegen het op goedgeluimde wijze testen van kennis hebben. Daarom zouden wij u, uit speelsheid, de volgende vraag willen voorleggen:
Over welke (witte! excuses) componist zei Gabriel Fauré: “Alleen teder, verfijnd en spiritueel durven zijn, alleen de edelmoedigheid van de hartstochten durven uitdrukken, durven glimlachen wanneer iedereen wil huilen, dat is een zeer wonderbaarlijke vermetelheid in deze tijd. En het is bovenal de bevestiging van het geweten van een kunstenaar.”
Paulette Merval & Jacques Jansen, “Poussons l’escarpolette”. (André Messager, Véronique)
Wij vermoeden dat het overgrote deel der Nederlandse muziekliefhebbers nog nooit een operette heeft bijgewoond, niet in de laatste plaats omdat de operette sinds het jaar 2000 van staatswege verboden is. Wij berichtten daar reeds uitvoerig over.
Terug naar de vraag. En het antwoord, dat luidt: André Messager. Wij maken ons geen illusie omtrent het aantal belletjes dat gaat rinkelen. André Charles Prosper Messager (1853-1929) was een Franse componist en dirigent. Zijn composities omvatten ca. dertig “opéras comiques” c.q. operettes.
En over die operettes wilden wij het even met u hebben. De bekendste is wel Véronique uit 1898, maar ook Les P’tites Michu en Monsieur Beaucaire hebben internationaal succes gehad. Messager studeerde compositie bij Camille Saint-Saëns en Gabriel Fauré. Hij werd een belangrijke figuur in het Parijse en Londense muziekleven, óók als (Wagner)dirigent. Messager stond bekend om zijn muzikaal vakmanschap, doorspekt van typisch Franse elegantie en gratie.
Isabelle Charles & Philippe Renaud Danthe, “Duo de l’ane” (De ci de là, Donkey Duet). (André Messager, Véronique)
Met zijn operettes Les P’tites Michu en Véronique maakte hij dus internationaal faam, o.a. in Engeland, Spanje, Zwitserland, Duitsland en de VS. Ongebruikelijk voor het Londense podium in die tijd, werd Véronique in 1903 in het Frans gezongen. Als we ons even tot Véronique beperken: Messager noemde het een opéra comique, maar commentatoren uit die tijd vonden het meer een mengeling van opérette en opéra comique. Bekende nummers zijn (waren) “Swing-duet” (“Poussez, poussez l’escarpolette”) en het “Donkey-duet” (“De ci, de la”).
Nu we toch aan het quizzen zijn: luistert u eens naar de Entr’acte van Véronique. Wij zijn benieuwd naar uw associaties, noteert u ze eens hieronder. Daar kunt u ook aangeven of wij het geheel bij het verkeerde eind hebben. Want wij horen in de eerste maten Puccini’s Manon Lescaut en daarna de muziek die Tonny Eyk componeerde voor de tv-registratie van Couperus’ Van Oude Mensen De Dingen Die Voorbij Gaan.
Kit Armstrong speelt Souvenirs de Bayreuth van Gabriel Fauré en André Messager.
André Messager heeft veel, heel veel meer gedaan op het gebied van dirigeren en componeren dan uit bovenstaand schetsje blijkt. Nog één opmerkelijk feit: naast zijn talrijke opera’s componeerde hij samen met Gabriel Fauré de Souvenirs de Bayreuth op thema’s (tel en noteer ze allemaal) van Richard Wagner. Een curiosum, dit humoristische pianowerkje à quatre mains. Op het filmpje kan de Brits-Amerikaanse Kit Armstrong, protégé van Alfred Brendel, het wel met twee handen af. Meer dan genoeg voor Wagner.
Olivier Keegel
