Gulnara Shafigullina in La Traviata. Mariinsky Theater.
Strauss nam een gedicht genaamd In Abendrot van Joseph von Eichendorff als uitgangspunt. Vermoedelijk was dit werk de aanzet tot het idee voor de serie liederen. Strauss zou geraakt zijn door de beschrijving van een bejaard koppel dat nadenkt over het einde van hun leven. In Abendrot sluit de reeks van vier af. Oorspronkelijk had Straus er een een serie van vijf Lieder van willen maken, maar de hem toebedachte tijd op deze wereld was daarvoor te kort.
De andere drie liederen zijn ontleend aan drie gedichten van Hermann Hesse: Frühling, September en Beim Schlafengehen. De gekozen gedichten weerspiegelen de zielenroerselen van de mens die zich voorbereidt om de wereld te verlaten en desalniettemin het einde van het leven met kalme acceptatie tegemoet treedt.
Geen vrolijke kost, maar wel een goddelijk gerecht. En gelukkig heeft het altijd bruisende Maarssen, waar het concert plaatsvindt, alles in huis om u binnen de kortste keren weer helemaal op te fleuren.
Voor de adembenemende Lieder vond Strauss inspiratie bij zijn vrouw, Pauline de Ahna. Zij was zelf een succesvolle sopraan en Strauss componeerde in de loop van zijn carrière meer dan 200 Lieder voor haar. De Vier Letzte Lieder stonden en staan op het repertoire van de allergrootste sopranen: de legendarische Kirsten Flagstad was solist tijdens de première, maar ook zijn de Lieder uitgevoerd door enkele van ’s werelds grootste sopranen, waaronder Norman (met Masur), Isokoski (met Janowski), Kanawa (met Abbado), Augér (met Previn) en mijn onbetwiste numer één: Janowitz (met Karajan). Diepe schaamte past mij, realiseer ik mij nu, omdat ik Margiono (met De Waart) nog niet heb genoemd. Hoe Schwarzkopf (met Szell) het voor elkaar heeft gekregen als “de beste vertolkster ooit” geschiedenis te schrijven, hoop ik in een latere levensfase nog eens te doorgronden. Wel opschieten, want zo veel levensfases heb ik niet meer.
Gulnara Shafigullina, “Air des bijoux” uit Faust (Gounod)
